De democratische rechtsstaat in de gelaagde rechtsorde

Een belangrijke verandering in het recht in de afgelopen twee à drie decennia is de opmars van de gelaagde rechtsorde. Dit houdt in dat internationaal recht en transnationaal recht een steeds grotere rol spelen binnen Nederland. Deze ontwikkeling maakt een herziening nodig van het inleidingsonderwijs. Zij vraagt om aanpassingen in de behandeling van traditionele onderwerpen, zoals de rechtsbronnen, indelingen in het recht (publiekrecht en privaatrecht, nationaal recht en internationaal recht), voorrangsregels en de techniek van rechterlijke rechtsvorming. Bovendien oefent de gelaagde rechtsorde diepgaande invloed uit op de grondslagen van in Nederland geldend recht: democratie, de bescherming van fundamentele rechten en de rechtsstaat. Urgenda, Stikstof en de rol van de rechter. Het democratisch tekort van de EU. Brexit, Nexit. De Amsterdamse rechtbank, Polen en het Europees Aanhoudingsbevel. Al dit soort thema’s, die voer zijn voor soms felle maatschappelijke en juridische debatten, vloeien rechtstreeks voort uit de gelaagde rechtsorde of ontlenen daaraan hun belang. Dit stelt het perspectief van de gelaagde rechtsorde centraal in de behandeling van de algemene kenmerken en de principiële uitgangspunten van in Nederland geldend recht.