Om de waarheid en het recht

Lorenzo Valla (1407-1457) is waarschijnlijk de beroemdste humanist van de vijftiende eeuw, en vrijwel zeker de meest invloedrijke. Hij is de aartsretoricus. OM DE WAARHEID EN HET RECHT bevat onder meer Valla's fameuze pleidooi tegen de schenking door Constantijn, waarin hij de vervalsing ontmaskert, die middeleeuwse pausen eeuwenlang gebruikten om hun aanspraak op de wereldlijke macht te ondersteunen. De kritische onderzoekmethode van Valla is een toonbeeld van de hartstochtelijke strijdlust, waarmee de Renaissance-humanist de wetenschap ten dienste stelt van de morele en politieke vernieuwing van kerk en staat. Valla's filosofische vrijmoedigheid en retorische scherpzinnigheid vormen tezamen met zijn lof voor de geschiedschrijving een krachtig en inspirerend pleidooi voor de geesteswetenschappen. Marc van der Poel, verantwoordelijk voor de vertaling, biedt in een nawoord een prachtige uiteenzetting van de humanistische retorica.