Klaar met leven?

Wat leert de klinische praktijk ons over stervenskunst, verlangen naar de dood, het zelfgekozen levenseinde en angst voor de dood? Wat kan de psychologie bijdragen aan ondersteuning voor ouderen in hun allerlaatste levensfase?

Ouderdom en de dood zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als de dood komt is het leven voltooid. Maar een leven kan al ‘klaar’ lijken voor de dood zich aandient. En andersom, kan de dood al aankloppen, terwijl iemand er nog absoluut niet klaar voor is. De naderende dood bij ouderen kent vele gezichten, die verschillende emoties, vragen en dilemma’s met zich meebrengen. Angst, onzekerheid en bezorgdheid kunnen tot wanhoop leiden. Gevoelens van eenzaamheid, van niet (meer) geliefd zijn of van anderen tot last zijn, kunnen verlangen naar de dood aanwakkeren.  

De naderende dood raakt niet alleen de oudere zelf, maar ook de naasten en betrokken hulpverleners. Het vraagt veel professionaliteit om ouderen en hun dierbaren in deze fase bij te staan.

Dit boek belicht het thema ‘klaar met leven’  vanuit een psychologisch perspectief. Het sluit aan bij vraagstukken waar professionals mee worden geconfronteerd in de praktijk en geeft handreikingen om ouderen bij te staan in hun verlangens, dilemma’s en angsten ten aanzien van het levenseinde. Het is primair geschreven voor psychologen, artsen, verpleegkundigen, geestelijk verzorgers en andere professionals die met ouderen werkzaam zijn. Maar het kan ook een inspirerende bron van informatie zijn voor ouderen zelf en andere geïnteresseerden.