De Spaanse Inquisitie

Inquisitie is geen Spaanse, zelfs geen westerse of christelijke uitvinding, maar in de loop der tijden heeft men de Inquisitie met Spanje vereenzelvigd. Niet geheel ten onrechte, want Spanje was ontegenzeggelijk het eerste land van het christelijke Westen waar de Inquisitie met het bestuur van de Staat verweven raakte. Dat feit heeft een zwarte legende in het leven in geroepen die de eeuwen niet meer zouden vergeten. De Inquisitie werd een ‘mythe’ waarvoor de literatuur verantwoordelijk is. Dostojewski (de passage van grootinquisiteur in ‘De Gebroeders Karamazov’), Schiller (het hysterische toneelstuk Don Carlos) en Victor Hugo (het drama Torquemada, dat een historische zotternij is) zijn slechts enkele illustere voorbeelden van literatoren die tot de volksverbeelding hebben bijgedragen. Maar hoe was de werkelijkheid? En in welke mate heeft de literatuur de geschiedschrijving beïnvloed? En omgekeerd? Over die vragen gaat De Spaanse Inquisitie. In het Eerste Deel worden het ontstaan, het functioneren en de historische achtergrond onder de loep genomen aan de hand van vijftiende-eeuwse bronnen. In het Tweede Deel komt de ‘beoordeling’ aan de orde. Of hoe er in latere tijden, in verschillende landen en vanuit verschillende religieuze, ideologische en culturele invalshoeken over de Spaanse Inquisitie is gedacht. Een onthullende essay, gebaseerd op meer dan 150 verschillende bronnen, van archiefstukken tot en met populaire fictie. Van hagiografie tot en met schotschrift, van toenmalige kroniek tot en met hedendaags detailonderzoek. Robert Lemm, historicus en hispanist, heeft sinds 1981 in Spaanse bibliotheken gegrasduind, op zoek naar materiaal over de omstreden Torqumada. In 1983 verbleef hij een maand in het door de groot-inquisiteur gestichte dominicaner klooster te Avila. Van Robert Lemm verscheen eerder onder meer; Ochtend van Amerika (over de precomboliaanse beschavingen en de Spaanse veroveringen van de zestiende eeuw); Bloedjas (portretten van Latijns-Amerikaanse heerszucht); de literator als filosoof (de innerlijke biografie van Jorge luis Borges), en Geschiedenis van Spanje.