Het wankele recht van spreken

Mag een universiteit een spreker met extreme standpunten uitnodigen? Mogen enkel zwarte mensen het werk van een zwarte auteur vertalen? Is het verstandig dat een wetenschapper zaken verzwijgt om paniek te vermijden? En mogen we met alles lachen, zelfs als we denken dat de microfoon uitstaat?

Vrijheid van meningsuiting was lang de verlichte vrijheid bij uitstek. Ze liet auteurs toe om oneerbiedig uit te halen, onbevreesd voor God of gebod. Ook al was die vrijheid nooit helemaal onbeperkt.

In recentere tijden heeft de samenleving meer aandacht gekregen voor de schaduwzijden van die ruime expressievrijheid. Moet alles wat gezegd kan worden écht worden verwoord? Moet het recht niet strenger zijn bij de beteugeling van misbruiken van de uitingsvrijheid? Moeten we als samenleving niet kordater optreden tegen verspreiders van fake news en opruiers die feitenvrij polariseren? Kunnen we onfatsoenlijke stemmen niet beter van het forum bannen?

Koen Lemmens gaat op zoek naar het belang en de culturele betekenis van de vrijheid van meningsuiting in een democratische samenleving. Met de vaste overtuiging dat een klimaat waarin je vrij kunt spreken altijd te verkiezen is boven een samenleving die al te gemakkelijk teruggrijpt naar opgelegd zwijgen.