Opstellen over Willem van Oranje

Met de beide grote werken van Fruin over de Tachtigjarige Oorlog (het Voorspel en de Tien jaren) is hetgeen hij over deze stof schreef allerminst uitgeput. Een vroeger gemaakte keuze uit de tiendelige Verspreide Geschriften, onder de titel De tachtigjarige oorlog, uitgegeven (1909), leverde zeven delen op, wel een bewijs hoezeer de voorkeur van de auteur naar deze periode onzer vaderlandse historie uitging. Daarom was het niet moeilijk een aantal studiën te vinden die samen een min of meer afgerond geheel vormen, en zo is deze heruitgave vat, vier opstellen over Willem van Oranje tot stand gekomen. Door deze bundel wordt als het ware een schakel ingevoegd tussen de beide genoemde, eerder in deze reeks uitgegeven hoofdwerken. Van de vier stukken sluit liet eerste, over Prins Willem in 1570, dicht aan bij het Voorspel, evenzo de beschouwing over de politiek der grote mogendheden, waarin de Nederlanden sinds 1571 betrokken raakten. Het ontstaan van de gereformeerde Kerk onder de emigranten is niet in alle opzichten liet werk van Willem I zelf te noemen, maar het hangt samen met een van de gewichtigste problemen waarmede de prins te worstelen kreeg, nl. dat van de verhoudingen op godsdienstig gebied en de vraag naar de ware Kerk en de tolerantie. Tenslotte betreft het laatste opstel, over de onderhandelingen die de leider der opstandige Nederlandse provinciën voerde om van de vijand vrede te verkrijgen, weer direct de persoon en de kwaliteiten van de 'Vader des vaderlands'. De belangstelling die er zo ruimschoots blijkt te bestaan voor Fruins geschriften en waarmede het Nederlandse lezerspubliek zowel zijn grote historieschrijver als zichzelf eert, zal in deze nieuwe uitgave van enige belangrijke studiën ongetwijfeld weer grote bevrediging vinden.