Oplossingsgericht werken in HRM

Het vak van HR-professionals vraagt om het snel inschatten van situaties en het kiezen van de juiste aanpak om doelen te bereiken. Met de oplossingsgerichte methode bereik je deze doelen op een snelle, effectieve en plezierige manier.

De oplossingsgerichte aanpak is een innovatieve veranderbenadering, die de kortste route naar het gewenste succes neemt. Bij oplossingsgericht werken gaat het erom problemen te onderkennen om vervolgens de gewenste situatie in levendige, positieve, concrete en resultaatgerichte taal te beschrijven en uit te vinden wat werkt om die gewenste toekomst te bereiken.

Oplossingsgericht werken in HRM werkt uit hoe professionals de oplossingsgerichte aanpak kunnen gebruiken bij adviseren, sturen, instrueren, werken met teams en in verandertrajecten. Het boek reikt ook aan hoe de oplossingsgerichte mindset benut kan worden in de inhoud van HRM, zoals in selectie, beoordeling, beloning en uitstroom. Het biedt veel praktische handvatten. Daarnaast worden zichtbare wetenschappelijke verschuivingen in de psychologie beschreven, die relevant zijn voor de ontwikkeling van de oplossingsgerichte mindset.

Het boek is bedoeld voor interne en externe HR-professionals.

Gwenda Schlundt Bodien is oplossingsgerichte coach, HR-adviseur, trainer en auteur. Zij heeft, onder andere samen met Coert Visser, meerdere boeken geschreven over oplossingsgericht werken.

Inleiding 11

Hoofdstuk I Wat is oplossingsgericht werken? 15
Een definitie van oplossingsgericht werken 15
De assumpties van de oplossingsgerichte aanpak 15
De oplossingsgerichte mindset 18
Enkele oplossingsgerichte interventies 19
Erkennen en normaliseren 19
Activeervragen 20
Probleemonderkenningsvragen 21
Positieve verwachtingenvraag en toekomstprojectievraag 21
De eerdere successenvraag en de positieve uitzonderingenvraag 21
De bruikbaarheidsvragen 21
Vier oplossingsgerichte competenties 22

Hoofdstuk 2 Oplossingsgericht adviseren 25
Oplossingsgericht intakegesprek 25
De nuttigheidsinterventies bij intakes 26
De gewenste situatie-interventies bij intakes 26
Bezoekerstypische, klaagtypische en klanttypische interacties 27
Voorbeelddialoog: intakegesprek 28
Oplossingsgerichte helpinterventies 34
De wondervraag 34
De platformvraag en schaalvraag 35
De eerdere successenvraag 36
Andere schaalvragen 36
Zeven stappen van FORWARD 37
Dialoog: oplossingsgericht helpen 37
Eerst aansluiten, dan doorschakelen 54
Oplossingsgericht trainen: externe oplossingen 55
Bezoekerstypische, klaagtypische en klanttypische interacties bij trainen 56
Autonomie en intrinsieke motivatie 58
Impliceren van fouten 60
Procesgericht complimenteren 61
Oplossingsgerichte interventies bij gestuurde cliënten 62
Dialoog: oplossingsgericht gesprek met gestuurde cliënt 62

Hoofdstuk 3 Oplossingsgericht sturen en instrueren 67
Wat gaat hier fout? 67
Oplossingsgericht sturen 70
De voorbereiding van een oplossingsgericht stuurgesprek 71
Stuurinterventies bij bezoekerstypische, klaagtypische en klanttypische interacties 71
Dialoog: oplossingsgericht stuurgesprek 73
Follow-up bij sturen 78
Case: oplossingsgericht sturen op het Peter Stuyvesant College 80
Oplossingsgericht instrueren 81
Instrueren bij bezoekerstypische, klaagtypische en klanttypische
interacties 85

Hoofdstuk 4 Oplossingsgerichte teambegeleiding 87
Oplossingsgericht helpen in een team 87
Wat werkt in teambegeleiding? 88
Uitgangspunt 1: Individuele waardering, verbeterpunten
op teamniveau 88
Uitgangspunt 2: Veiligheid en ruimte 90
Uitgangspunt 3: Zie weerstand als samenwerking 91
Uitgangspunt 4: Mensen kiezen de constructieve weg zodra ze die zien 91
Uitgangspunt 5: Microprogressie is een begin van de verandering 92
Uitgangspunt 6: Het doel wordt bereikt tussen de sessies 92
Uitgangspunt 7: Actie werkt beter dan zelfreflectie 93
Uitgangspunt 8: Activering leidt tot betrokkenheid en verandering 93
Uitgangspunt 9: Heldere eigen voorwaarden en grenzen leiden tot betere dienstverlening 93
Uitgangspunt 10: Hanteer spelregels die in het hier en nu werken 94
Oplossingsgericht helpen en sturen in een team 95
VOM
Oplossingsgericht interveniëren bij conflicterende doelen 96
Case: programma van een HR-dag van een P&O-team in een
technisch bedrijf 99
Intake en doelbepaling met de leidinggevende 101
Intake en doelbepaling met het team 102
Tussen de eerste en de tweede sessie 105
De tweede sessie 105
Tussen de tweede en de derde sessie 107
De derde sessie 107
De vierde sessie 109
Oplossingsgerichte mediation 110
Reframen 109
Mutualiseren 110
Case: moving forward 111
Oplossingsgerichte intervisie 114
Oplossingsgericht vergaderen 116

Hoofdstuk 5 De oplossingsgerichte mindset in HRM 119
Oplossingsgerichte draaiknoppen in HRM 119
Refreshingly Hot! 121
Oplossingsgerichte draaiknoppen in selectie 124
Oplossingsgerichte draaiknoppen bij beoordelen en ontwikkelen 126
Oplossingsgerichte draaiknoppen in beloning 130
Oplossingsgerichte draaiknoppen in uitstroom 133
Case: oplossingsgerichte grondhouding bij ontslag 135

Hoofdstuk 6 Oplossingsgericht werken in je eigen HR-praktijk 139
Benutten van de oplossingsgerichte methode in je eigen HR-praktijk 139
Oplossingsgericht persoonlijk ontwikkelplan 140
Oplossingsgericht aan de slag met jouw team 141
Invullen 4SFC-model 143

Hoofdstuk 7 De oplossingsgerichte mindset in breder perspectief 145
Inductieve ontwikkeling in het Brief Family Therapy Center 145
Verschuivingen? 147
Een verschuiving van probleemdiagnose naar doelgerichtheid 148
Een verschuiving van expertmatige professionals naar cliënten die de expert zijn 150
Een verschuiving van ziek en negatief naar gezond en positief 152
Een verschuiving van persoonlijkheidskenmerken naar situationele
factoren 153
Grenzen aan de oplossingsgerichte benadering? 157

Praktische uitwerking: oplossingsgericht veranderplan 159
Case: shared service center 159

Praktische uitwerking: oplossingsgericht onderhandelen 167

Literatuurlijst 173

Over de auteur 181